21/11/13

Μάθε παιδί μου γράμματα… από την Φινλανδία



Του Γιάννη Μπελεγρίνη

Εμείς είμαστε στην χώρα που τα Πανεπιστήμια παραμένουν κλειστά, εδώ και αρκετές εβδομάδες. Ζούμε πάλι τα γνωστά: Κυβέρνηση και θιγμένοι (ο διοικητικοί υπάλληλοι, στην περίπτωση μας), τραβούν το σχοινί και στην μέση οι φοιτητές οι οποίοι πληρώνουν τον λογαριασμό. Κάποιοι άλλοι Ευρωπαίοι, εκεί στα βόρια, κατέφεραν να φτιάξουν την Παιδεία, όπως πραγματικά πρέπει να είναι.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του προγράμματος PISA (Πρόγραμμα Διεθνούς Αξιολόγησης των Σπουδαστών) το οποίο διενεργείται σε 40 αναπτυγμένες χώρες, οι Φινλανδοί μαθητές και σπουδαστές έχουν ιδιαίτερα υψηλές επιδώσεις. Διάβαζα σε άρθρο του Γιώργου Δελαστίκ στην «Ημερησία», κάποιες παραπάνω πληροφορίες για το θαύμα της Φινλανδίας στην Παιδεία. Τι κάνουν, δηλαδή, αυτοί οι κατεργάρηδες εκεί στην Σκανδιναβία, πετυχαίνοντας να πάρουν «10'» και στην Παιδεία. Σημειώνεται, ότι πριν μόλις λίγες μέρες, μιλούσαμε εδώ στο Domino για το κράτος-μοντέλο της Σουηδίας. 

H Φινλανδία έχει εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, όπως και η Eλλάδα. Oι αρχές όμως που διαπερνούν τη φινλανδική εκπαιδευτική αντίληψη, διαφέρουν κατά πολύ σε σχέση με εμάς. Από την πρώτη κιόλας τάξη του Δημοτικού οι μικροί μαθητές συμμετέχουν σε πληθώρα δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής.

Χρησιμοποιούν ελάχιστα βιβλία, δεν ενθαρρύνεται καθόλου η παθητική απομνημόνευση, ενώ δεν απαιτείται από τα παιδιά να είναι καρφωμένα στο θρανίο. Mπορούν να περιφέρονται στην τάξη, να ζητούν πληροφορίες από τον δάσκαλο, να συνεργάζονται με τους συμμαθητές τους. Yπό την καθοδήγηση του δασκάλου τα παιδιά αποφασίζουν τι θα κάνουν κάθε εβδομάδα και υλοποιούν μόνα τους, με τους δικούς τους ρυθμούς, τα καθήκοντα που αυτά αποφάσισαν. Γίνεται εύκολα κατανοητό, ότι σε αυτό το σχολείο… δεν βαριέσαι να πας, κάθε πρωί.

Δεν κάνουν απλώς πάμπολλες εκδρομές εκτός σχολείου σε χώρους διαφόρων δραστηριοτήτων αλλά και εναλλάσσονται σε ομάδες που συμμετέχουν σε όλες ανεξαιρέτως τις δουλειές που σχετίζονται με το σχολείο: τακτοποιούν βιβλία στη βιβλιοθήκη, φροντίζουν τα λουλούδια και τα φυτά που υπάρχουν στη σχολική αυλή, συμμετέχουν στον διαχωρισμό για ανακύκλωση των απορριμμάτων του σχολείου. Ωστόσο –για να τα λέμε όλα- δεν ξέρω κατά πόσο θα μπορούσαμε αυτή την εικόνα να την κάνουμε copy-paste στα ελληνικά σχολεία και Πανεπιστήμια. Παρά είναι… όμορφο το σκηνικό. Θα χρειαζόταν πολύ προσπάθεια τόσο από την πλευρά των καθηγητών, όσο και από αυτή των ίδιων των μαθητών και φοιτητών.

Tα φινλανδικά σχολεία βρίσκονται εξαρχής στην υπηρεσία των πολιτών. Mορφώνουν τα παιδιά, αλλά διευκολύνουν και τους γονείς. Eίναι σχεδόν όλα δημόσια. Χρηματοδοτούνται από τους δήμους ή το κράτος. Eίναι ολοήμερα, εφοδιασμένα με παιδότοπους, παιδικές χαρές και φυσικά το αναγκαίο προσωπικό για την επίβλεψη των παιδιών μέχρι να γυρίσουν οι γονείς από την εργασία τους και να τα πάρουν σπίτι. 

Όλα ανεξαιρέτως τα σχολεία της Φινλανδίας παρέχουν δωρεάν ζεστό φαγητό το μεσημέρι στους μαθητές. Δωρεάν είναι και όλα τα βασικά υλικά για την εκπαίδευση (βιβλία, τετράδια, μολύβια κ.λπ.), ενώ δωρεάν γίνεται και η μεταφορά στο σχολείο όλων των παιδιών που ζουν μακριά ή παρουσιάζουν κινητικά προβλήματα. Tα φινλανδικά σχολεία είναι επίσης ανοιχτά στην τοπική κοινωνία. Oι γονείς είναι ευπρόσδεκτοι στις σχολικές δραστηριότητες που μπορούν να βοηθήσουν με τις γνώσεις ή την τέχνη τους.

Επισημαίνεται, πως μετά την εννιάχρονη υποχρεωτική βασική εκπαίδευση, περίπου οι μισοί μαθητές κατευθύνονται στο γενικό Λύκειο και άλλοι τόσοι στα επαγγελματικά σχολεία. Mόλις το 6% των Φινλανδών μαθητών σταματάει την εκπαίδευσή του, σε αυτό το σημείο.

H τριτοβάθμια εκπαίδευση χωρίζεται σε Πανεπιστήμια και Πολυτεχνεία. Επειδή ο αριθμός των υποψηφίων υπερβαίνει τις θέσεις σε αυτά, το κάθε AEI επιλέγει τους φοιτητές που θα δεχθεί, είτε μόνο με τους βαθμούς του Λυκείου, είτε με συνδυασμό βαθμών Λυκείου και επιμέρους εισαγωγικών εξετάσεων για το συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο ή Πολυτεχνείο. H εθνική στρατηγική της Φινλανδίας πάντως συνίσταται στο να προσφέρει τη δυνατότητα ανώτατης εκπαίδευσης στα 2/3 της κάθε ηλικιακής ομάδας.

Για να γίνουν όλα τα παραπάνω φυσικά, χρειάζεται οργάνωση και σωστή νοοτροπία. Εδώ στην Ελλάδα, μάλλον, δεν έχουμε τίποτα από τα δύο. Α, χρειάζεται και χρήμα. Ναι, εκεί στην Φινλανδία κανείς δεν φοροδιαφεύγει. Και έτσι, με τα κρατικά χρήματα, «χτίζεται» το κράτος, άρα και η κρατική Παιδεία.

Ας μην είμαστε όμως ισοπεδωτικοί. Στα ελληνικά δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα, υπάρχει και κάτι που στην Σκανδιναβία δεν το έχουν! Έχουμε πολύχρωμα πανό κομματικών νεολαίων, κρεμασμένα από τα παράθυρα των σχολών. Ορίστε, εμείς είμαστε καλύτεροι στην ζωγραφική.

3 σχόλια:

  1. Ανώνυμος21/11/13, 11:46 π.μ.

    εκει δεν εχουν τον Σαμαροβενιζελο και την παρέα του να κυβερνά
    αυτό ξέχασες να το γράψεις

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σωστό αυτό που λες. Βεβαίως, τα τελευταία 35 χρόνια –στα οποία δημιουργήθηκε το σύστημα Παιδείας που έχουμε- δεν κυβερνούσαν μόνο Σαμαράς- Βενιζέλος. Περάσανε πολλοί…

      Διαγραφή
  2. Ανώνυμος22/11/13, 9:40 π.μ.

    κυβερνουσε ΝΔ και ΠΑΣΟΚ το ιδιο δεν ειναι ?
    η κάνω λάθος?

    ΑπάντησηΔιαγραφή